Nowy i najstarszy gatunek z grupy stegozaurów

Większość przedstawicieli stegozaurów jest znana z osadów późnej jury, kiedy to grupa ta przeżywała swój największy sukces. Właśnie w późnej jurze żyły tak znane i ikoniczne rodzaje jak słynny Stegosaurus (od którego pochodzi nazwa całej rodziny) z Ameryki Północnej czy Kentrosaurus z Tanzanii w Afryce. Oczywiście stegozaury były znacznie bardziej zróżnicowane ale takie rodzaje jak Toujiangosaurus z Chin czy Dacentrurus i Miragaia z Europy są już nieco mniej znane wśród dinofanów. Grupa ta na początku okresu kredowego stała się znacznie mniej liczna i najwyraźniej powoli zanikała, być może z powodu konkurencji ze strony innych roślinożernych dinozaurów lub w wyniku zmiany środowiska np. składu roślin. Nie wiemy tego na pewno co było powodem ich zaniku ale najprawdopodobniej nie dotrwały do wielkiego wymierania pod koniec kredy 65 milionów lat temu lecz zanikły znacznie wcześniej. Również same początki kariery stegozaurów są słabo poznane. Do niedawna najstarszym rodzajem zaliczonym do nich był Adratiklik, którego bardzo niekompletne szczątki znaleziono w osadach datowanych na ok 168 -165 milionów lat temu z Maroka. Niestety bardzo niewiele wiemy na temat tego dinozaura gdyż kopalny materiał jest słabo zachowany i obejmuje zaledwie kilka kości. Ostatnio naukowcy opublikowali z kolei jeszcze starszego przedstawiciela stegozaurów. Jest to Bashanosaurus primitivus czyli „Prymitywny jaszczur z Bashan”. Jak widać nawet za pomocą nazwy paleontolodzy chcieli zaznaczyć jak bardzo pierwotnym przedstawicielem grypy stegozaurów jest właśnie to zwierzę. Badacze odkryli niekompletne szkielety dwóch osobników oraz pojedyncze kości trzeciego okazu a więc materiał kopalny jest znacznie bardziej kompletny niż wcześniejszy pretendent do miana najstarszego stegozaura czyli wspomniany Adratiklik. Szczątki baszanozaura odkryto w skałach Formacji Shaximiao datowanych na ok 170 milionów lat w Chinach (Yunyang, Chongqing). Kości zostały odkryte jeszcze w roku 2016 ale przez kilka lat były preparowane ze skały, zabezpieczane i opisywane przez badaczy. Część szczegółów budowy baszanozaura nawiązuje do jeszcze prymitywniejszych i starszych dinozaurów pancernych ale niewątpliwie jest on już właściwym stegozaurem. Był stosunkowo niewielkie, paleontolodzy szacują długość znalezionych okazów na zaledwie ok 2,8 metra, ale zaznaczyli też, że były to osobniki młode które na pewno jeszcze by urosły. Wzdłuż kręgosłupa na grzbiecie były dwa równoległe rzędy płyt w kształcie spłaszczonych kolców. Również na barkach najprawdopodobniej wyrastały dodatkowe kolce chroniące od boków. Oczywiście koniec ogona uzbrojony był w cztery ostre kolce do obrony przed wrogami, tzw. tagomizer. Po analizie cech kości paleontolodzy stwierdzili, że najbliższym krewniakiem baszanozaura jest Chungkingosaurus również pochodzący z terenów Chin ale znacznie młodszy geologicznie, bo żyjący ok 145 milionów lat temu. Niewątpliwie w przyszłości czeka nas jeszcze więcej ciekawych stegozaurowych odkryć, gdyż ci sami paleontolodzy ujawnili, że znaleźli szczątki jeszcze jednego i nienazwanego na razie przedstawiciela tej grupy.